Mijn laatste reis naar Korea bracht me naar de Special Economic Zone Rason. Samen met onze Koreaanse partners was ik bezig met het ontwikkelen van een aantal nieuwe routes en meerdere bezoeken werden besproken voor 2021. If only we knew...
Rason, een intro
Rason is een van de meest interessante en bizarre bestemmingen in Korea. Rason is een samenvoeging van de steden RAjin en SONbong en tot 1992 waren dit simpele vissersdorpen. Totdat Noord Korea deze regio (ideaal gelegen naast China en Rusland) wilde omtoveren tot een economische zone waar toerisme, transport en naar Noord Koreaanse maatstaven vrije economie uitgetest konden worden. Chinese en Russische bedrijven mogen hier fabrieken en kantoren openen en zo samen met Noord Koreanen goedkoop hun producten produceren. Koreaanse arbeiders verdienen hier meer dan in de rest van Korea en de inwoners van Rason zijn hierdoor ook een stuk "kapitalistischer". Niet iedereen in Pyongyang vindt dit overigens een goed idee. Zo had de voormalige minister Jang Song Thaek hier veel (voornamelijk corrupte) invloed en dat heeft er mede voor gezorgd dat hij in diskrediet is gekomen bij de leiders en uiteindelijk is geëxecuteerd.
Wat maakt Rason bijzonder
Nadat ik de grens overstak werd ik bij de (ietwat rommelige) douane opgewacht door mijn gids en partner in Rason; mr. Kim. Een vriendelijke man die graag aan het woord is. Het eerste wat opvalt zijn alle Chinese auto's die de grens oversteken. Het zijn toeristen en zakenlui, zo vertelt mr. Kim. Binnen Rason mogen ze vrij rondreizen zonder gids maar als ze Rason uit willen en "het vaste land" van Korea willen bezoeken hebben ook zij een gids nodig. Bij aankomst in de stad Rajin zie je direct dat het hier anders is dan in de rest van het land. Winkels, internationale bedrijven en Chinese auto's domineren het straatbeeld. Ook als westerse toerist heb je hier iets meer vrijheid. Mr. Kim neemt mij mee naar de bank waar ik mijn Yuan om kan wisselen naar Won en direct ook een Noord Koreaanse bankrekening kan openen. Inclusief een mooie pinpas. Score!
Wat is er te zien
Tijdens mijn verblijf in Rason neemt mr. Kim me mee naar alles wat er te zien is. Een deel van het programma is eigenlijk net als in de rest van Korea; de standbeelden van de Kim's, een artgallery en natuurlijk de Kim Il Sungia en Kim Jong Ilia kassen waar deze bloemen verbouwd worden. In andere landen zouden dit de onderdelen van het programma zijn die ik het liefst oversla maar in Noord Korea blijft dit interessant. Zeker de artgallery met veel propaganda! Iets wat Noord Korea zo uniek maakt. Hoe interessant ook, het is wat er tussen de regels allemaal gebeurt wat het nóg leuker maakt. Zo maken we een wandeling door het Hae'an park aan het water waar we de Koreaanse jeugd tussen de bomen stiekem zien zoenen! Dingen als dit maken Noord Korea menselijk. Het laat je het echte Korea zien zonder de propaganda en politiek. Midden in het park staat een bier-bar waar een Tsjechische ondernemer zijn eigen bier brouwt en verkoopt. Ik ben fan van Koreaans bier, want het is van prima kwaliteit maar deze biertjes verrassen mij! Ook mr. Kim vindt ze heerlijk... hij hoeft toch niet te rijden. Terug in het hotel vertelt hij mij nog dat ik het hotel zonder gids mag verlaten om op het plein rond te lopen. Een van de voorbeelden van de vrijheid die je hebt in Rason en ik kan je vertellen... mijn eerste stappen zonder gids in Noord Korea voelen best raar! Rond het plein zitten een aantal winkels waar snacks, drank en maaltijden verkocht worden. Een prima manier om de dag af te sluiten!
Made in Korea?
De volgende dag bezoeken we de internationale haven waar Russische en Chinese schepen kolen en andere grondstoffen brengen. Deze grondstoffen zijn weer nodig voor de internationale bedrijven die misschien wel jouw Nikey's in Noord Korea laten maken, zo zie ik in de schoenfabriek die ik later die dag bezoek. Mr. Kim laat mij weten dat Chinese fabrieken in Noord Korea de schoenen produceren voor de Chinese en de Koreaanse markt, maar dat ook een deel voor grote internationale merken bestemd is. Als ik hem vraag hoe het zit met de sancties is hij duidelijk; ze hangen er een label "Made in China" aan, en niemand komt het te weten. Chinezen beheren de fabriek en verdienen zo goud geld, gaat hij verder. Maar de fabriek is nog steeds in Koreaanse handen en ook alle werknemers zijn Koreaans. Ze krijgen minder betaald dan in China, maar aanzienlijk meer dan de Koreanen buiten Rason én ze ontvangen hun salaris in Chinese Yuan. Zo helpen dit soort joint-ventures de lokale bevolking.
De markt
In Rason staat volgens de officiële berichten de enige markt van Noord Korea. In werkelijkheid is het de enige markt die toeristen mogen bezoeken en voor mij is dit dan ook hét hoogtepunt van mijn reis aan Rason. Eindelijk kan in mijn stapel Won uitgeven aan Noord Koreaanse producten. Binnen in de markt mag ik geen foto's nemen, dus de foto's hier komen van het internet.
De markt is enorm. Eigenlijk is het een complex met markthallen en winkels waar van alles verkocht wordt. Sommige items zijn Chinees, andere items Koreaans. We lopen zeker een uur langs alle kramen en er is genoeg te koop. Als toerist zijn er hier een aantal Koreaanse dingen die hoog op je lijstje zullen staan. Bij mij in ieder geval wel! Zo koop je hier voor 10 Euro een compleet Noord Koreaans pak (in tegenstelling tot in Pyongyang, waar ze ruim 150 Euro kosten). Ook Noord Koreaanse sigaretten zijn hier in overvloed te koop en kosten maar liefst 10 cent per pakje. Verder op de markt vind je huishoudartikelen, eten en drinken. Volledige Koreaanse snoepwinkels en zelfs de lokale Gall en Gall zijn present. Probeer vooral de Makgeoli in glazen flessen! Lekkerder dan in de rest van het land.
Sonbong, Tumangang en Pipha
Naast Rajin is er nog meer te zien in Rason. Sonbong is een slaperig stadje wat eigenlijk samengevoegd is met Rajin. Je vindt hier ondermeer een kleine vissershaven en je gaat onderweg naar Sonbong op bezoek maar een Koreaanse modelfamilie die nog in een traditioneel huis woont. Dit is weer zo'n kijkje in een wereld waar ik helemaal niet zo veel van begrijp.
Heb je de tijd, verblijf dan nog in Pipha Island. Een eiland met unieke flora en fauna, én een van de weinige casino's in het land beheerd door een investeerder uit Macau. Linksom of rechtsom, voordat je de grens weer overgaat kom je langs Tumangang. Het laatste dorp in Noord Korea voordat je de grens naar Rusland (of iets verderop) China overgaat. Tumangang is mijn favoriete dorp in Korea omdat het er lekker slaperig is. Een zandweg door het dorp en links en rechts rijen met huizen met als centrum van de stad het knalgroene treinstation. Hiervandaan vertrekt de trein die start in Pyongyang en eindigt in Moskou, een rit die ik zeker ook nog eens ga maken. (Wil jij nou ook een reis door Noord Korea? Kijk dan eens hier) Voor nu neem ik weer afscheid van Noord Korea, niet wetende dat ik voorlopig niet zou terugkeren. Niet lang na mijn reis weden we verrast door het Corona virus. Gelukkig hebben we de foto's nog.